Week 30

Op vakantie.
Twee weken op vakantie en de tuin alleen achterlaten is dat een probleem? Niet direct wanneer men een tuin heeft met vaste planten die al lang in de volle grond staan en dus goed doorworteld zijn. Toch kan dat deze week een probleem worden, want een lang aanhoudende hittegolf, zoals voorspeld wordt, kan de grond volledig uitdrogen en ook de vaste planten tot hooi vormen. Ook in deze hete, droge periode hebben de planten vocht nodig. Een plantenliefhebber met veel kuipplanten en balkonbakken kan die veertiendaagse vakantiereis wel vergeten, tenzij hij of zij genoegen neemt met verdorde planten of iemand gecharterd heeft voor de verzorging. De buurman (?) komt als eerste in aanmerking, want hij ziet de planten bijna het hele jaar. Afhankelijk van de hoeveelheid planten is de verzorging door de buurman een lichte of zware opgave. Reden? Hij kent de planten onvoldoende om te weten hoe ze reageren. Ondanks de goede bedoelingen en het werk van vreemden is er toch nog bij thuiskomst soms een teleurstelling over een plant die het niet gered heeft.

Tomaten:
Heeft u tomaten geplant, dan zijn deze al aardig gegroeid. De tijd van hoger groeien is voorbij. Het accent komt nu te liggen op het rijpen van de vruchten. Om ervoor te zorgen dat de energie in de rijping gestopt wordt is het noodzakelijk dat de plant getopt wordt. Meer lengte kost de plant energie en de tomaten die er nog aankomen zijn te laat om nog te rijpen. Na het toppen zal men al gauw het effect zien. De stengels worden dikker en stabieler en zijn in staat de dikker wordende tomaten te dragen. Tomaten hebben regelmatig water en voeding nodig en wanneer er een regenperiode is hebben de planten graag een bescherming boven hun hoofd om de schimmel die phytophthora te voorkomen. Om de rijping te bevorderen kan men bladeren halveren, zodat de vruchten meer zonlicht krijgen. À propos: Ik wil jullie niet teleurstellen, maar tot de eerste nachtvorst is het nog maar zo’n tien tot twaalf weken.

Wellness voor uw planten:
Zowel planten als mensen genieten van een afkoeling op hete dagen. ’s Avons een verkwikkende douche frist op. Dat geldt ook voor planten. Op een hete zomerdag de planten overdag echter niet douchen daar de waterdruppels voor verbranding kunnen zorgen. Wel kan men de stenen van het tuinpad of het balkon flink nat maken. Het water verdampt snel en daardoor verhoogt de luchtvochtigheid. Daar houden op zo’n warme dag de planten van. Door de luchtvochtigheid daalt de temperatuur in de buurt van de stenen met een of twee graden. Toch houden de meeste planten ook van een verfrissende douche. Echter niet een douche met water uit de kraan. Dat is veel te koud en veroorzaakt alleen maar stress. Ook voor de mensen is een koude douche minder aangenaam dan een warme! Water dat de temperatuur van de omgeving aangenomen heeft is het beste. Met een pomp is dat goed te realiseren. Kies het tijdstip op de dag echter zodanig dat de planten weer droog zijn wanneer de avond invalt. Dat is dan weer nodig om botrytis te voorkomen.

Wanneer planten?
Door de ontwikkeling is het mogelijk bijna het hele jaar door bomen en struiken te planten. Een uitzondering vormt de winter wanneer de grond bevroren is. Containerplanten kunnen het hele jaar door, behalve wanneer het vriest, geplant worden. Containerplanten groeien meteen weer verder wanneer ze uit de pot gehaald zijn en in de volle grond gezet zijn. Toch is deze activiteit niet aan te raden tijdens bijvoorbeeld een hittegolf. Door de hitte en gebrek aan vocht ondervinden de planten stress en soms schakelen ze zelfs de vochtopname uit. Het gevolg is dat ze alsnog het loodje leggen. Dus ook tijdens een hittegolf het planten van containerplanten uitstellen.

Waarschuwing:
Op dit moment bloeien veel kuipplanten, maar wist u dat veel planten giftig zijn? Cassia, Cestrum, Brugmansia, Lantana, Mandeville, Oleander, siertabak en alle nachtschade gewassen zijn giftig en dus oppassen met kleine kinderen.

Week 29

Bladluis:
Heeft u ook het idee dat juli de maand van de luizen is. Ze zitten overal. Op de abutilons, in de bolaccasia’s, op de rozenstruiken. Het ene moment is er nog niets te zien, maar enkele uren later zitten ze er. De natuurlijke vijanden zoals gaasvlieg en lieveheersbeestje en hun larven kunnen met hun opeten de kolonies niet binnen de perken houden. De explosie wordt dit jaar in de hand gewerkt door de warmte. Tot op zekere hoogte kan men de luizen in de tuin tolereren, maar er komt een moment dat men naar een spuitmiddel moet zoeken. Gelukkig zijn er op dit moment middelen in de handel die geen schade toebrengen aan andere insecten en aan het milieu. ( Spruzit, Duoflor) Zelf een gewasbeschermingsmiddel maken kan ook. In een liter water doet men 20 ml zeep en 20 ml spiritus en met dit mengsel bespuit men de kolonie.

Dorstige compost.
Mensen met een tuin hebben ook vaak een hoek in de tuin waar ze de resten van de tuin deponeren. Zo’n hoop afval bij elkaar noemt men een composthoop. In die hoop doen bacteriën hun werk. Ze verteren de afvalresten en maken er producten van die weer geschikt zijn voor de planten in de tuin. Het gieten van de planten tijdens deze hitteperiode is als vanzelfsprekend, maar heeft u ook eens aan de composthoop gedacht? Om het verteringsproces te doen slagen is warmte en vochtigheid nodig. Behalve de zon zorgen ook de kleine organismen in de hoop voor warmte, maar de organismen kunnen ze niet zonder het nodige vocht. Tijdens de warme en droge periode moet de composthoopbezitter zorgen voor het nodige vocht. De composthoop een keer per week flink nat maken zorgt ervoor dat de organismen hun werk kunnen doen.

Geen voeding geven.
Het is vreemd er nu al, midden in juli, over te schrijven, maar de planten bereiden zich al langzaam voor op de herfst en winter. Vaste planten, rozen en andere houtachtige gewassen behoeven nu geen voeding meer. De kwaliteit van de planten kan men verbeteren door het strooien van koemest. Koemest is geen kunstmest. Koemest zorgt ervoor dat de bacteriën in de grond aan het werk gaan en voedingsstoffen vrij maken die door de planten kunnen worden opgenomen. Vooral het gebruik van een meststof met een hoog stikstofgehalte is af te raden. Door de stikstof gaan de planten sterk groeien en ontwikkelen slappe scheuten. Men kan de rozen beter wat extra koemest geven in plaats van een kunstmest. Zullen de planten honger lijden zonder kunstmest? Absoluut niet. Op de eerste plaats zorgen de bacteriën bij het gebruik van koemest voor extra voeding en op de tweede plaats zullen de planten met hun wortels op zoek gaan naar voeding die in de grond aanwezig is. Door de verminderde mestgave zullen de planten harder worden en beter de winter overleven.

Echte zonaanbidders.
Terwijl ik dit schrijf is het buiten meer dan 30°C. Voor heel veel planten is dat toch te veel van het goede. (niet alleen voor planten, maar ook voor mens en dier!) De fuchsia’s in mijn tuin lijden, evenals veel kuipplanten, terwijl die toch de warmte gewend moeten zijn. Toch is er een probleem voor deze planten. Hun groeiruimte is beperkt en dat levert nu problemen op. Planten die geen moeite hebben zijn de rozen. Ze bloeien dit jaar volop en hebben over het algemeen weinig last van ziektes. Behalve de vroegbloeiende soorten staan in de tuinen nog veel rozen te pronken met hun bloemenpracht. Om de rozen mooi in bloei te houden is het noodzakelijk dat men de uitgebloeide bloemen verwijdert om het vormen van zaden te voorkomen. Met de uitgebloeide bloemen kan men twee dingen doen. Men kan ze op de composthoop gooien, maar men kan ook de bloemblaadjes die nog mooi in tact zijn verzamelen en laten drogen. Zeker de blaadjes van geurende rozen kan men mengen met de gedroogde blaadjes van lavendel. In een stoffen zakje gedaan kan men de huiskamer van een aangename geur voorzien.

Week 28

Muggen:
Het is algemeen bekend dat de meeste planten het liefst regenwater krijgen. Dat is de reden waarom er in mijn tuin een aantal vaten staat met een inhoud van 1000 liter. De meeste vaten zijn afsluitbaar, maar er staan twee vaten die geen deksel hebben. In een normale zomer blijft het water wat langer in de vaten en dat stilstaande water is dan de kraamkamer van de muggen. De larven van de muggen kunnen zich in dit water gemakkelijk ontwikkelen en wanneer ze volwassen zijn kunnen de vrouwtjes op zoek gaan naar de mensen die in de tuin rondlopen en proberen een beetje bloed te vinden. Om dit te voorkomen kan men de regentonnen van een deksel voorzien of leeg maken of in de regenton een middel strooien dat de larven doodt. ( bijvoorbeeld een afwasmiddel) Toch zijn de larven ook weer voedsel voor andere insecten. Vleermuizen, zwaluwen en libellen eten graag de muggen. De zomer van 2018 vormt een uitzondering. De regentonnen en vaten zijn leeg. Ze worden regelmatig gevuld met leidingwater, maar dat staat er maar kort in en in dat koude water kunnen zich geen larven ontwikkelen.

Water geven:
Omdat het droge weer aanhoudt en de planten toch regelmatig water moeten krijgen staan hier nog enkele tips: Geen de planten veel water in een keer. Niet elke keer een beetje. Elke keer een beetje betekent dat zich alleen wortels in de bovenlaag ontwikkelen en wanneer men dan een keer vergeet water te geven is de wortelkluit snel droog. Het beste kan men water geven met een gieter. De straal is niet zo krachtig en de hoeveelheid water in een keer is groter dan water uit de tuinslang. Geef geen water op het heetst van de dag. Geef ’s morgens of ’s avonds water. Dat voorkomt blad- en wortelverbranding. Gebruik bij voorkeur regenwater. Helaas is dat nu niet in voorraad. Laat daarom leidingwater op temperatuur komen. Mors bij de fuchsia’s en kuipplanten geen water op de stengels want de ontwikkeling van schimmels ligt op de loer. Controleer bij veel planten in kuipen en bakken of ze daadwerkelijk water nodig hebben. Het slap hangen van bladeren is vaak geen signaal dat er water gevraagd wordt. Ook al schijnt de zon en is de grond droog toch is het bewerken van de grond belangrijk. Door schoffelen wordt niet alleen onkruid gedood. Ook de verdamping wordt verminderd doordat men de capillaire werking afbreekt.

Van pot naar border.
In de zomer kan het gebeuren dat er ergens in de border een plant uitvalt. Dan komt een eerder opgepotte dahlia van pas. Deze kan de open plek in de tuin innemen zodat er weer een kleur toegevoegd wordt. Voor potten en bakken zijn lage dahlia’s ideaal. Ze krijgen indien nodig een plaats vooraan in de border. Hogere dahlia’s staan beter tussen hogere planten. De hele wortelkluit kan men uit de pot nemen en plaatsen in een vooraf gemaakt plantgat. De herplante dahlia krijgt wat extra organische meststof mee, zodat ze na het planten volop verder kan groeien. Vergeet niet na het planten water te geven zodat er meteen een goed contact met de grond is. Vooral hogere dahlia’s zijn blij met wat extra steun, maar plaats deze zo dat ze niet opvalt. Verwijder egelmatig de uitgebloeide bloemen, te herkennen aan de spitse vorm. De knoppen die nog open moeten gaan hebben een ronde vorm. Dahlia’s zijn goede groeiers en bloeiers en hebben daarom graag wat extra voeding en water.

Ook planten kunnen schade oplopen door zonnebrand.
Ja, ook planten kunne schade oplopen door zonnebrand. Vooral planten die te dicht bij een ruit staan zijn gevoelig voor de UV-stralen van de zon. In de kas liep een mandeville flinke schade op doordat de zon bijna loodrecht boven de kas stond. De planten die in de tuin staan en daar al vanaf het begin van het seizoen staan zijn gewend aan de stralen en lopen slechts schade op wanneer de zonkracht bijzonder sterk is. Dat is dit jaar het geval met de bloemen van hortensia’s. Ook de zachte bladeren van fuchsia’s kunnen verbranding oplopen en deze beschadigde bladeren zullen afvallen. De bloemen die boven de groene bladeren uitsteken hebben vaak schade opgelopen. Dit kan men voorkomen door vliesdoek over de planten te leggen.

Week 27

Uitgebloeide bloemen bij de rododendrons verwijderen.
Wanneer men dat nog niet gedaan heeft kan dat alsnog gebeuren. De uitgebloeide bloemen zien er niet mooi uit en verminderen de sierwaarde van de mooie struik. Het verwijderen van de uitgebloeide bloemen gaat vrij gemakkelijk. Door de uitgebloeide bloem tussen duim en wijsvinger vast te pakken kan men met een kleine knikbeweging de restanten van de bloei verwijderen. Het verwijderen brengt natuurlijk wel wat werk met zich mee, maar verwijdering zorgt ervoor dat de plant geen energie stopt in de zaadvorming. Daardoor zal ze het volgend jaar meer bloemen dragen. Toch moet het verwijderen met overleg gebeuren, want al gauw breekt men de reeds gevormde uitlopers mee weg. Bijkomend voordeel is dat de plant niet zo snel in de hoogt groeit en dat is weer fijn voor mensen met een kleine tuin of mensen die de plant op het balkon in een kuip hebben staan. In de winterperiode kan men rododendrons zonder problemen snoeien. Dat snoeien moet met overleg gebeuren, want al gauw heeft men de vorm van plant verpest. Bovendien snoeit men ook de bloemen van de volgende zomer.

Sla schiet door.
Ook deze week blijft het volgens de meteorologen zeer warm. Dat is een probleem voor de moestuinierder, want ten gevolge van de droogte en de warmte schieten planten snel door. Een van die snelle schieters is de sla. Met dat “schieten” bedoelt men het vormen van bloemen gevolgd door het vormen van zaden. Uit het hart van de slakrop ontwikkelt zich een lange scheut. Doorgeschoten sla is waardeloos voor de keuken, want de bladeren worden harder en de smaak wordt bitterder. Wanneer men in de zomer toch sla in de moestuin wil planten moet men kiezen voor een soort die van de zomer tot de herfst geplant kan worden zonder het risico te lopen dat ze snel doorschiet. Uiteindelijk zal ook deze soort doorschieten, want in de genen van elke plant ligt opgesloten dat ze wil voortbestaan.

Perenroest:
Op een dag gaat de deurbel en staat er een man uit het dorp voor de deur met een aantal bladeren in de hand. Het blijken bladeren van een perenboom te zijn. In zijn tuin staat een mooie leiboom, maar de bladeren zitten vol oranjerode vlekken en vallen af. Het betreft perenroest en bij een zeer sterke aantasting verliest de boom alle bladeren en heel veel vruchten. Perenroest ontstaat in een periode dat het vochtig en warm is en de schimmel kiest dan de bladeren van een perenboom. De perenroest is alleen te bestrijden wanneer men een waardplant uit de buurt houdt. Die waardplant is de jeneverbes, want op deze struik overwinteren de roestsporen. Wanneer in het voorjaar of het begin van de zomer de temperaturen stijgen wisselen de sporen weer van boom en dus worden de bladeren van de perenboom weer opgezocht. Wanneer men dus een mooie leiperenboom in de tuin wil planten moet men er zeker van zijn dat in de tuin, maar ook in de tuin van de buren geen jeneverbes staat. De schimmel is een echte zwerver en kan soms van honderden meters ver komen.

Verleidelijk, maar gevaarlijk:
Voor de handel zit de verkoop van zomerbloeiers, maar ook voor veel andere planten, er weer op. Het seizoen is voor de kwekers al of niet geslaagd. In de tuincentra is ook te merken dat de verkooppiek voorbij is. Veel planten worden tegen stuntprijzen of met hoge kortingen te koop aangeboden. Natuurlijk kan men hier of daar nog wel mooie planten vinden, maar vaak zijn er ook planten te koop van mindere kwaliteit of met ziektes. De manier waarop de planten water gekregen hebben bij dit warme weer vergroot de kans op ziektes. Vaak staan de planten te dicht op elkaar en wanneer ze dan ook nog van boven water krijgen ligt botrytis op de loer. Koop dus geen planten met op de stengels of op de bladeren grijze haren. Bij thuiskomst kunnen ook andere planten besmet raken. Ook planten met een wat grijze aanslag op de bladeren kan men beter niet kopen. De meeldauw besmet ook andere planten. Datzelfde geldt ook voor rozen met oranjegele vlekken die op de bovenzijde van de bladeren te zien zijn. Onder de bladeren zitten de hoopjes sporen van de roestschimmel en in de tuin geplant is een zuchtje wind voldoende om de sporen te verspreiden en andere rozen te besmetten. Het kopen van planten met hoge kortingen is verleidelijk, maar zeer ergerlijk wanneer bij thuiskomst blijkt dat de plant ziek is. Wanneer men de planten na enkele dagen in de GFT-bak moet deponeren is dat zonde van het geld en van de tijd die men gespendeerd heeft.

Week 26

Sint Jan.
Vierentwintig juni is de naamdag van Sint Jan, een belangrijke dag voor de tuin. Vanaf deze dag is het beter geen rabarber en asperges meer te oogsten omdat dat ten koste gaat van de ontwikkeling van de plant als producent voor het volgend jaar. Na de laatste oogst laat men de planten doorgroeien en het groen zorgt voor de energie van volgend jaar. Belangrijk is ook het planten van nieuwe planten in de tuin en dat heeft weer te maken met de weerstand in de winter. Planten die men nu nog plant ontwikkelen voldoende wortels om de komende winter te overleven. Veel hagen kunnen nu nog geknipt worden, want de planten zullen nog een keer nieuwe scheuten vormen en daardoor zullen de hagen in de winter mooi dicht zijn. Door de nieuwe uitlopers zal er ook minder vorstschade ontstaan.

De zomer en korte dag planten.
Week 26 begint op maandag 25 juni. Dan zijn we al enkele dagen in de zomer van 2018. Het weer is echter niet zomers, want door de koude noordenwind bleef de temperatuur laag. De meteorologische zomer begon op 21 juni j.l., de langste dag met 16 uren en 36 minuten. Op het eerste gezicht een heuglijk feit, maar de werkelijkheid is anders. Met ingang van die datum worden de dagen steeds korter en gaan we weer langzaam richting herfst. De zon verplaatst zich van de noorderkeerkring richting evenaar en gaat steeds verder van ons vandaan staan. Toch zijn er levende mechanismen die op het langzame korten van de dagen gewacht hebben. Niet wij mensen. Voor ons mogen de dagen nog lang blijven, maar veel planten hebben op het korter worden van de dagen gewacht. De meeste planten die in de herfst bloeien hebben de kortere dagen nodig om tot bloei te komen. Voorbeelden zijn de chrysanten, asters, primula’s en kerststerren. Zolang de dagen meer dan twaalf uur licht bieden groeien ze, maar wanneer de dagen behoorlijk korter worden maken ze bloemknoppen.

Een eigen moestuin?
Voor tuinliefhebbers die een eigen moestuin hebben begint langzaam de tijd van het oogsten. De eerste groente die in mijn vaders tuin geoogst werd was (“Sjpleetkeul”) splijtkool. Een koolsoort die geen kool vormt, maar bestaat uit losse bladeren. Na de splijtkool volgen al gauw de sla ,de tuinbonen, de radijs en de spinazie. Bij spinazie er vooral op letten dat deze niet doorschiet, want dan is het schoonmaken een hels karwei. Ook de vroeg gezaaide erwten kunnen nu geoogst worden en wanneer men er vroeg bij is kan men zelfs de peulen mee verorberen. Er zijn zelfs tomaten rassen die nu vruchten dragen en zelfs geoogst kunnen worden en samen met de vroege snackaugurken kan men genieten van een heerlijke salade. Toch is het niet alleen oogsten op dit moment. In een moestuin is er altijd wel iets te doen. Het is plannen, zaaien en planten tot de winter de activiteiten beperkt. Vergeet echter niet het onkruid te wieden, want wanneer men het laat doorgroeien en het zaad gevormd heeft, heeft men nog meer werk. En dat niet alleen; het onkruid snoept van de voedingsstoffen die bedoeld zijn voor uw planten. Aan het werk dus.

De zomer en de rozen.
Volgens de weersverwachtingen dreigen de maanden mei en juni tot de droogste maanden van de weerwaarnemingen te worden. Behalve de zonaanbidders zit iedereen te smachten naar regen. Onder de planten is er een die goed uit de weg kan met droogte en met het aantal zonuren en dat is de roos. De rozen staan volop in bloei en zijn zelden zo mooi geweest als dit jaar. Toch heeft dat mooie weer ook voor de rozen zijn nadeel. Het aantal luizen is door de warmte sterk aanwezig en wanneer men ze niet op tijd bestrijdt ziet het groen van de rozen er al gauw belabberd uit. Echter niet alleen luizen tasten de bladeren van de rozen aan. Door het warme weer vliegen er ook veel vlinders rond en dat betekent rupsen op de bladeren. De eitjes worden op de onderkant gelegd en pas als er schade is ontdekt men de rupsen. Belangrijk bij rozen is de zomersnoei. Deze zorgt voor een goede doorbloei. Uitgebloeide bloemen gaan bottels vormen en die hebben we in de tuin niet nodig. Snoei de uitgebloeide bloemen terug tot het eerst volgende vijfblad (soms zevenblad) en de struik ontwikkelt weer nieuwe bloemen.

Ze hebben dorst.
Met week 26 in het vooruitzicht en gelet op de weersverwachtingen zal het noodzakelijk zijn fuchsia’s en kuipplanten regelmatig van water te voorzien. Ik ben geen voorstander van onderschotels, maar door de hoge temperaturen is dat geen overbodige luxe voor oleanders en brugmansia’s. Tijdens die warme dagen hebben ze zelfs twee of drie keer per dag behoefte aan een flinke plens water zonder bemesting. Die krijgen ze wel weer wanneer de temperaturen lager zijn.

Week 25

Riddersporen:
Een bezoek aan een tuin waarin riddersporen staan is boeiend. De flinke groeier steekt al snel met zijn bloemen boven de andere planten die in de border staan uit. Het is een plant die in veel cottagetuinen voorkomt, maar men kan de pech hebben dat men de bloemen niet te zien krijgt. Dat is niet zo erg voor de bezitter, maar wel voor de bezoeker, want na de bloei wordt de plant radicaal teruggesnoeid op ongeveer een vierde van de oorspronkelijke hoogte. De tuinbezoeker zal in deze periode vergeefs naar de blauwe of violette bloemen zoeken. De bezitter weet waar de planten staan, heeft ze kort geknipt en nieuwe voeding gegeven of de grond rondom de planten verrijkt met compost of koemest. De bezoeker die in de zomer de bloei gemist heeft zal in augustus/september nog een keer moeten terugkomen, want dan bloeit de ridderspoor weer volop. De bloei is echter niet zo uitbundig als in de zomer, maar de kleuren zijn intensiever en zodoende kan men toch genieten van de tweede bloei.

De grond in de border los maken:
Deze zomer zijn we herhaaldelijk getrakteerd op slagregens. Het gevolg van deze regens is dat de grond volledig dichtslaat. Wordt in het voorjaar de grond losgeharkt om de grond sneller te laten opdrogen; in de zomer wordt de grond na slagregens losgemaakt om waterverdamping tegen te gaan. Door te harken of te schoffelen worden de verbindingskanaaltjes in de grond onderbroken en daardoor verdampt er minder vocht. Door de verbindingskanaaltjes zakt het water snel de grond in, maar op warme dagen verdampt het water weer snel. Om dat te voorkomen en het vocht ter beschikking van de planten te houden moet er geharkt of geschoffeld worden. Schoffelen of harken betekent niet alleen onkruid verwijderen, maar ook minder snel water geven.

Kruisbessen en aalbessen snoeien:
Bessen houden van een voedselrijke, maar goed gedraineerde grond. Voedselrijk betekent in dit geval dat er weinig stikstof nodig is, maar veel kali. Nadat de bessen geplukt zijn kunnen de struiken gesnoeid worden. Bij deze snoei wordt een derde van de scheuten verwijderd. Het betreft dan de scheuten die vruchten gedragen hebben. Het zijn de tweejarige scheuten die vruchten dragen, maar de dracht is het derde jaar geringer en de bessen zijn minder dik. De dit jaar gevormde scheuten laat men in takt, want zij dragen volgend jaar de vruchten. Door elk jaar een derde van de scheuten te verwijderen houdt men de struik luchtig en bovendien wordt de struik vernieuwd.

Nachtbestuivers actief.
Naast vlinders en motten die overdag actief zijn zijn er ook insecten die ’s nachts actief zijn. Dat betekent dat er ’s nachts planten moeten bloeien waaruit de vlinders en motten hun voedsel kunnen halen. Om dat voedsel te kunnen vinden moeten de planten een bepaalde eigenschap hebben, want de insecten kunnen in het donker niet zien. Veel planten lokken de vlinders en motten doordat de bloemen een sterke geur verspreiden. Bekend is de sterke geur van de Brugmansia. Deze plant verspreidt haar geur pas tegen de avond en daardoor worden de insecten gelokt. Ook de bloemen van de kamperfoelie hebben die eigenschap.

Alweer die luizen:
Door het warme weer van de laatste weken zijn er ook op de fuchsia’s veel luizen te vinden. Toch is het belangrijk deze beestjes op tijd te verwijderen, want hun beet in het sappige blad van de fuchsia geeft een lelijke vergroeiing. Bovendien kunnen ziektes overgedragen worden van de ene plant op de andere. Een van die ziektes is roest. Luizen die op een struik met een schimmelaantasting van roest hebben gezeten infecteren met hun beet ook de andere planten. Wanneer er in de tuin gaasvliegen en lieveheersbeestjes actief zijn is dat een goed teken, maar wanneer de aantasting te erg wordt zal er ingegrepen moeten worden met zwaardere middelen. Pyrethrum is een goed middel tegen luizen, maar gebruik dat middel ’s avonds wanneer de bijen niet meet actief zijn. Het is geen selectief middel, naar doodt alle insecten en daarom is het belangrijk het middel te gebruiken wanneer andere insecten niet meer actief zijn. De uitbreiding van een lichte aantasting kan men voorkomen door regelmatig te spuiten met 20 gram zeep en 10 gram spiritus in een liter water.

Week 24

Snoei na de bloei:
In de border staat een aantal planten dat reeds uitgebloeid is rond half juni. Wanneer deze planten voor de langste dag teruggesnoeid worden zullen ze dit jaar nog een keer bloeien, want Terugsnoeien bevordert de hergroei en dus de “herbloei.” Phlox, ridderspoor, geranium, lavendel, alyssum, diascia, Iberis (of scheefbloem) e.d. Terugsnoeien beperkt de aantasting van meeldauw. Terugsnoei verlengt de bloeitijd, soms wel tot oktober. Terugsnoei heeft als voordeel dat de hergroei meestal compacter is en dat daardoor de stengels niet zo snel omvallen. Door het terugknippen zien de planten er een paar dagen niet zo mooi uit, maar ze herstellen snel. Planten die te groot geworden zijn kunnen nu uit de grond gehaald worden en gedeeld worden. In een hete zomer moeten ze wel regelmatig voorzien worden van water, zodat de planten op de nieuwe plaats weer snel wortels ontwikkelen en weer voedsel uit de grond kunnen halen.

Nu nog waterlelies planten.
Wanneer de vijver door het vele werk in de tuin een beetje in vergetelheid is geraakt en er weinig planten bloeien, dan kan men dat nu nog corrigeren door het planten van waterlelies. Waterlelies hebben een bepaalde diepte nodig om de winter te kunnen overleven en daar moet men rekening mee houden. Bovendien moet men er rekening mee houden dat waterleleis echte woekeraars zijn. Dat betekent dat men voor het planten in een kleine vijver ook een klein blijvende soort moet kopen. Toch kan men ze laten overwinteren. Men kan ze uit de vijver halen en in een emmer op een koele, maar vorstvrije plaats te zetten.

Vergeet de hortensia’s niet.
We hebben een warme mei gehad, maar juni doet daar tot nu toe niet voor onder. Dat betekent voor veel planten dat ze ontzettend veel water verdampen en dus regelmatig water nodig hebben. Vooral hortensia’s zijn planten die een grote waterbehoefte hebben. Op sommige plaatsen in de tuin vragen ze zelfs twee keer per dag een flinke plens water. Gebeurt dat niet dan verliest de plant al gauw een aantal bladeren. Toch zijn het niet alleen de hortensia’s die veel water vragen. Heel veel kuipplanten hebben doordat ze een beperkte hoeveelheid grond ter beschikking hebben al gauw behoefte aan water. Vergeet ze niet, want de kwaliteit van de planten gaat door droogte snel achteruit. Overdrijf echter ook niet, want door te veel water kan er wortelrot ontstaan.

Hagen snoeien.
Juni is de tijd dat de hagen gesnoeid kunnen/moeten worden. (buxus, beuken. taxus, thuja, haagbeuk, liguster, huls en snel groeiende coniferen. ) Dat is een werkje dat in ieder geval voor de langste dag moet gebeuren, want dan hebben de planten nog de tijd te herstellen. Ze lopen dan weer snel uit en kunnen de winterse koude periode weer als een mooi geheel aan. Het snoeien van buxus kan het beste op een bewolkte dag gebeuren. Geknipt in de volle zon zal het blootgelegde gedeelte snel verbranden en lelijk bruin worden. Van mijn vader heb ik geleerd dat men de buxus het best kan snoeien wanneer de planten nat zijn. Soms werden de planten voor het snoeien eerst nat gespoten. In die tijd waren er nog geen elektrische heggenscharen en moesten de planten met de hand gesnoeid worden. De reden voor het nat maken is dat de schaar dan makkelijker zal knippen. Het liefst knip ik de planten na een vochtige nacht. De planten zullen snel weer nieuwe scheuten vormen en wanneer men met de ongelijkmatige groei niet de winter in wil gaan kan men in augustus de planten een tweede keer knippen.

Bekijk in juni de wegkanten eens. Het grote aantal bloemen kijkt je aan en tovert een glimlach op menig gezicht.

Week 23

Een slecht teken:
Het weer in juni bepaalt vaak het resultaat van de planten in de tuin of de oogst in het veld. Zou het in deze maand te koud en te nat of te droog zijn dan is het groeiresultaat van de planten in de tuin en op het veld in gevaar. Alle planten willen in deze maand groeien. Ontbreekt een van de belangrijke groeifactoren ( bijvoorbeeld temperatuur en vochtigheid) dan hapert de groei van de planten. Niet te warm en regelmatig regen bevordert de groei van de planten. Te hoge temperatuur, maar ook te lage temperatuur heeft invloed op de groei. Is de temperatuur te hoog, dan is het geven van plantenvoeding niet aan te raden. De kans op wortelverbranding is dan groot.

Zaaien voor het volgende voorjaar:
Tweejarigen kun je al in juni zaaien. Ze groeien in het eerste jaar uit tot mooie planten, maar sterven in de herfst boven de grond af. Ze overleven in de grond en in de volgende lente loopt de wortel weer uit en zullen de planten gaan bloeien. Tot de tweejarigen behoren Judaspenning, Vergeet-me-nietjes, Margrieten. Teunisbloem, viooltjes en duizendschoon. Deze planten hebben de zomer nodig om zich te ontwikkelen. De lage temperatuur in de winter hebben ze nodig om te ontkiemen. De planten kan men zaaien op een schaduwrijke plaats in de tuin. In de herfst kan men dan op hun plaats in de tuin zetten. Voor het zaaien van tweejarigen in bakken is het nog te vroeg. Dan gaan de planten waarschijnlijk bloeiend de winter in en vriezen dan boven de grond af.

Nogmaals over voeding van planten:
De planten in de tuin of in de bakken te vaak achter elkaar voeding geven is vragen om problemen. De planten groeien wel, maar ze vormen zwakke, lange scheuten en zijn daardoor ontvankelijk voor plaagdieren en ziektes. Men kan beter met het gietwater bij elke gietbeurt een lage dosering geven, dan een keer in de week in het gietwater een hoge dosering. De verschillende planten hebben verschillende behoeftes. Zo hebben tomaten, meloenen en komkommer graag wat meer voeding. Wanneer men organische voeding geeft moet men bedenken dat deze voeding niet direct werkt. De voedingsstoffen moeten eerst door in de grond levende organismen vrij gemaakt worden. In water opgeloste voeding werkt sneller, maar heeft als nadeel dat de wortelkluit vervilt.

Uitgebloeide bloemen verwijderen:
De eerder geplante zomerbloeiers zijn nu zover dat er ook al bloemen uitgebloeid zijn. Deze uitgebloeide bloemen moet men verwijderen om te voorkomen dat de plant zaden gaat maken. Deze vergen veel energie van de planten. Door het verwijderen van de uitgebloeide bloemen steekt de plant die energie in de ontwikkeling van nieuwe bloemen. Soms worden uitgebloeide bloemen verwijderd uit esthetisch oogpunt. Pelargoniums met uitgebloeide bloemen hebben geen gezicht en de zaden van de fuchsia’s hebben we niet nodig. Die zijn alleen belangrijk voor veredelaars. De mensen die fuchsia’s leuk vinden gaan niet zelf fuchsia’ s zaaien. En dan nog de knolbegonia’s. De uitgebloeide bloemen blijven vaak in de planten hangen, gaan rotten en steken daardoor de andere bloemen aan. Ook bij deze planten geldt dat het laten liggen van de uitgebloeide bloemen geen gezicht is.

De sering:
Wanneer de sering uitgebloeid is kan men het beste de uitgebloeide bloemen direct verwijderen. De knoppen voor het volgende seizoen worden in de zomer reeds gemaakt. Wanneer men de planten in de herfst snoeit loopt men het risico dat men de nieuwe uitlopers ook mee verwijdert met als gevolg dat de sering volgend jaar minder zal bloeien. Bij het snoeien kan men het beste de uitgebloeide bloemen en de eerste ogen daaronder verwijderen. Door het snoeien op deze manier houdt men de plant compact en dat is zeker belangrijk voor de mensen die de sering in een kleine tuin hebben staan. Door deze manier van snoeien ontwikkelt de plant voor volgend jaar vele nieuwe knoppen.

Gras maaien:
Door de hoge temperaturen en de hoeveelheid regen zal in deze maand het gras flink groeien. Het is belangrijk het gras regelmatig te maaien en niet te kort te houden. Regelmatig te laag gemaaid gras geeft mos de kans zich te ontwikkelen en geeft bovendien gauw een bruine schijn. Het beste is wanneer men het gras mulcht. Dan blijft het gemaaide gras fijn gehakseld op het gazon liggen en wordt weer voeding voor het gras. Een goede hoogte van het gras is 3,5 centimeter.

Week 22

Verzorging zomerbloeiers:
Het lijkt wel of we midden in de zomer zitten, maar toch is het nog lente. Aan de weersomstandigheden is dat niet te zien, want wat de temperatuur betreft leven we al weken boven onze stand. Dat heeft ook gevolgen voor de zomerbloeiers. Ze zijn eerder geplant dan normaal en door de hoge temperatuur vragen ze al vroeg in het seizoen de nodige verzorging. Zomerbloeiers zijn planten die uit zaad of stek gekweekt worden en die in een seizoen een topprestatie moeten leveren. De zaden en stekken moeten uitgroeien tot volwassen planten, ze moeten dan bloeien en weer nieuwe zaden vormen. Aan het eind van het seizoen, wanneer het vriest, is ook hun leven voorbij, maar totdat het zover is vragen ze wel de nodige verzorging. Natuurlijk moeten ze uitgeplant worden in goede potgrond. Tijdens de groeiperiode mag de grond niet uitdrogen. Is dat wel het geval, dan lopen ze achterstand op. Geef de planten regelmatig water en vergeet de voeding niet. Zeker een keer in de week hebben de planten die extra voeding nodig. Bij het water geven kan men beter in een keer flink water geven dan elke dag een beetje. Tijdens zeer warme dagen kan het noodzakelijk zijn twee keer per dag water te geven, maar controleer de vochtigheid van de grond, want de wortels kunnen niet lang in water staan. En tot slot: verwijder de uitgebloeide bloemen, want de zaadvorming vraagt veel energie. Veel liefhebbers hebben geen zaden nodig. Laat de planten de energie in de vorming van nieuwe steken. De scheuten die gevormd worden zijn zacht en de celwanden zijn dun. Daar komen de bladluizen op af. Zorg voor een adequate bestrijding, want door hun beet worden de planten misvormd. Op de onderkant van de bladeren doet de witte vlieg zich al gauw tegoed aan het sap van de planten. Zorg ervoor dat de beestjes meteen verdwijnen, want ze vermeerderen zich snel en daarom kan bestrijden wel 2 of drie keer noodzakelijk zijn. Voor een gewasbeschermingsmiddel op biologische basis kan men terecht bij de verschillende tuincentra.

Plant lokt bladluizen en kan gegeten worden.
Door de hoge temperaturen is het mogelijk een aantal planten direct in de volle grond te zaaien. Dat geldt vooral voor kruiden. Een zeer bekende plant is de Oost-Indische Kers. Het is een eenjarige plant. Er bestaan twee soorten: een klimmende plant die zichzelf vasthecht en een niet rankende plant die compact blijft, maar door de tuinier geleid moet worden. De plant heeft een magische aantrekkingskracht op luizen. Van dit gegeven kan men gebruik maken door in de nabijheid van de Oost-Indische Kers sla en/of rozen te planten. Bladluizen houden meer van de Oost-Indische Kers als van de rozen- en slablaadjes. Dat wil niet zeggen dat er geen enkele bladluis meer op de sla of in de rozenstruik terecht komt. Alle delen van de Oost-Indische Kers kunnen in de keuken gebruikt worden, niet alleen als versiering, maar ook om te eten. Alle delen kunnen in salades verwerkt worden.

Het gazon:
Ook het gras profiteert van de warmte, zeker wanneer er regelmatig een onweersbui voorbij trekt. In combinatie met een goede voeding kan het noodzakelijk zijn dat men meerdere keren per week het gras moet maaien. Men kan het gras opvangen en in de GFT-bak gooien of op de composthoop strooien op een afgelegen plek in de tuin ligt. Het gras composteren is niet zo gemakkelijk als het lijkt. De lagen mogen niet te dik zijn, want dan komt er geen zuurstof tussen en kan er geen vertering plaatsvinden. Een composthoop moet opgebouwd worden met grof materiaal en fijn materiaal. Alleen dan vindt er vertering plaats door de bacteriën. Door gebruik te maken van een grasmaaier die kan mulchen composteert men het gras ter plekke. De machine maalt het gras heel klein en de grasdeeltjes komen weer op de grond terecht. Op deze manier verwijdert men geen voedingsstoffen, want men geeft het product van de groei meteen weer terug aan de bodem.

Warm en volle zon:
Wie volop wil genieten van zijn Bougainvillea zal ervoor moeten zorgen dat de plant warm staat, volop van de zon kan genieten en regelmatig water en voeding krijgt. De grond mag niet uitdrogen. Bougainvillea’s bloeien aan het einde van de jonge scheuten en wanneer men ze goed verzorgt kan men van de bloemen genieten tot de vorst.

Week 21

Even in de groentetuin.
De IJsheiligen zijn voorbij en dat betekent dat de kans op vorst bijna nihil. Het is dan nu ook de tijd dat men in de tuin tomaten, komkommers en paprika’s kan planten. Deze planten houden van warmte en daarom moet men op zoek naar een warme plek in de tuin. Een tunnelkas met een opening aan twee zijden is ideaal. De warmte van de zon kan bij de planten, er is frisse lucht en, niet belangrijk, ze zijn beschermd tegen de regen. De planten hebben wel een steun nodig. Daarvoor kan men tonkinstokken gebruiken, maar men kan ook een constructie bedenken waar touwen in vast gemaakt worden. Langs deze touwen kan men de komkommers en tomaten omhoog leiden. Voor paprika’s is deze constructie minder geschikt. Zij groeien meer in struikvorm en soms moet men met touwen voorkomen dat de scheuten uit elkaar vallen. Tomaten en komkommers houden van veel water en voeding. Men plant de komkommers en tomaten in goede potgrond vermengd met compost en om aan de voedselvoorziening tegemoet te komen mengt men er wat organisch voeding doorheen. Toch is het belangrijk ervoor te zorgen dat de wortels niet in het water blijven staan. De grond moet goed gedraineerd zijn en in potten moeten gaten voor de afwatering zitten.

Eindelijk vrij zonder angst!
Ook voor de kuipplanten zijn de lange donkere dagen in het winterkwartier voorbij. Ze kunnen naar buiten, maar week 21 (21 tot en met 28 mei) zal zeer zonnig verlopen en dat betekent dat de bladeren van de planten snel kunnen verbranden. De straling is te sterk voor de weke bladeren en dus moet er gezocht worden naar een plek in de schaduw. De gewenningsperiode duurt onder deze omstandigheden toch wel een week of drie. Kuipplanten die men in de volle grond wil planten moeten nog even wachten. Laat ze eerst in de kuip aan het zonlicht wennen.

Wel of niet in de volle grond:
Uitplanten in de volle grond kan, maar het weer oppotten in de herfst is een zwaar karwei. De wortels hebben hun weg gezocht in de grond en dat betekent dat het uit de grond halen een zwaar werk is. Dat planten in de volle grond beter groeien dan in een kuip is een feit, maar men kan een compromis zoeken. Maak geen gaten meer in de bodem, maar boor vele gaten in de zijwand van de kuip. De wortels zoeken zich een weg door die kleine gaatjes en omdat de gaatjes klein zijn kunnen de wortels ook niet erg dik worden. Toch hebben de planten de mogelijkheid de benodigde voedingsstoffen uit de grond te halen. Het uit de grond halen in de herfst is nu een stuk makkelijker. Met een scherpe spade steekt men in de herfst langs de kuip en men kan de kuip makkelijk uit de grond tillen. Veel wortels blijven binnen de kuip en de overwintering is makkelijker. Vooral Brugmansia’s hebben de neiging flink uit te groeien als ze in de volle grond staan.

Ook zij naar buiten:
In de voorbije twee weken zijn er al veel zomerbloeiers in bakken en kuipen geplant. Dat kon ook omdat de temperatuur dat toeliet. Pelargoniums, fuchsia’s, petunia’s, bacopa’s en nog veel meer zomerbloeiers staan reeds in bakken op het balkon of hangen ergens aan de muur of pergola. Belangrijk is de vraag of ze op de goede plaats staan. Pelargoniums en petunia’s houden van de zon, maar hebben dan wel regelmatig water en voeding. In een omgeving met halfschaduw voldoen ze onvoldoende. Fuchsia’s en knolbegonia’s daarentegen houden niet van de zomerzon en verkiezen een plaats in de schaduw of halfschaduw. Belangrijk is dat men bij de aankoop op het etiket kijkt op welke plaats de plant het beste kan staan.

Vruchtval:
De weersomstandigheden in april en mei waren van dien aard dat veel bloemen van vruchtbomen bevrucht zijn. Wanneer er te veel vruchten aan de bomen hangen is dat slecht voor de kwaliteit. De vruchten blijven klein en door de massa krijgen ze ook niet de juiste kleur. Soms grijpt de natuur zelf in en laten appel- en perenbomen zelf een aantal vruchten vallen. Dat gebeurt meestal in juni. Ze zijn dan in de rui. Is dat niet het geval, dan zal men de bomen een beetje moeten helpen. Bij hoog- en halfstambomen is dat moeilijk, maar bij bomen tot twee of drie meter is dat geen probleem. Men plukt een aantal appels en peren lang voordat ze rijp zijn en daardoor krijgen de andere vruchten de kans om dikker te worden. Ook de zuilbomen die op het terras staan kan men in juni van een aantal vruchten dat te veel is ontdoen. Ook kersenbomen en pruimenbomen kunnen te veel vruchten dragen. Het teveel aan pruimen kan men verwijderen, maar ook hier komt rui voor.